اسید نیتریک یک ماده بسیار خورنده است و نقش مهمی در صنایع مختلف، به ویژه در بخش شیمیایی ایفا می کند. بنابراین باید به نحوه نگهداری اسید نیتریک و انتخاب مخزن مناسب توجه ویژه کرد. با توجه به این موضوع، مخازن ذخیره اسید نیتریک نیز باید به گونه ای طراحی شوند که از نشت و ریزش جلوگیری شود.
شرایط نگهداری اسید نیتریک
مانند سایر اسیدها، غلظت محلول اسید نیتریک محدودیت های محلول ذخیره سازی شیمیایی شما را تعیین می کند. هر چه غلظت آن قوی تر باشد، باید بیشتر مراقب مواد شیمیایی باشید. مخازن ذخیره مواد شیمیایی پلی اتیلن می توانند غلظت اسید نیتریک را تا ۴۹٪ نگه داری کنند. اگر غلظت شما بین ۰ تا ۲۹ درصد کاهش یابد، می توان آن را در یک مخزن پلی اتیلن پیوندی متقابل با چگالی بالا (XLPE) قوی تر یا یک مخزن پلی اتیلن خطی در اندازه های کوچکتر ذخیره کرد. از شرایط نگهداری اسید نیتریک می توان به چند مورد اشاره کرد. اولین مخزن نگهداری یکی از مهمترین نحوه نگهداری اسید نیتریک می باشد. اسید نیتریک باید در مخازن اختصاصی و ساخته شده از مواد سازگار نگهداری شود. مواد توصیه شده عبارتند از مخزن پلی اتیلن با چگالی بالا (HDPE)، پلاستیک های فلوئوردار (به عنوان مثال، PTFE) و شیشه.
هرگز اسید نیتریک را در مخزن فلزی نگهداری نکنید، زیرا می تواند خورده شود و واکنش های خطرناکی ایجاد کند. مورد بعدی محل نگهداری اسید است محل نگهداری باید دارای تهویه مناسب، نور کافی و به دور از نور مستقیم خورشید باشد. ظروف را محکم بسته و به وضوح با هشدارهای خطر مناسب برچسب گذاری کنید. مورد بعدی جداسازی از مواد ناسازگار می باشد اسید نیتریک را از مواد قابل اشتعال، مواد آلی و عوامل کاهنده دور نگه دارید تا از واکنش های احتمالی جلوگیری شود. مورد بعدی مهار ثانویه می باشد در صورت نشت ظروف، از اقدامات مهار ثانویه مانند پالت های ریخته شده یا سینی ها برای جلوگیری از انتشار نشت و ایجاد خطرات بیشتر استفاده کنید.
کاربرد های اصلی اسید نیتریک در صنایع شیمیایی
اسید نیتریک بیشتر در تولید کود های گیاهی و چمن دیده می شود، زیرا با آمونیاک خنثی می شود و نیترات آمونیوم را تشکیل می دهد. در حالی که اسید نیتریک به طور معمول شفاف است، هنگامی که در آب، دی اکسید نیتروژن و اکسیژن تجزیه می شود، به محلولی مایل به زرد مایل به قهوه ای تبدیل می شود. مهم است که به شرایط نگهداری اسید نیتریک توجه ویژه داشته باشید. کاربردهای اسید نیتریک عبارتند از:
- تولید مواد منفجره: اسید نیتریک در تولید مواد منفجره مانند تری نیتروتولوئن (TNT) و نیتروگلیسیرین استفاده می شود. این مواد در معدن، ساخت و ساز و عملیات نظامی کاربرد دارند.
- پردازش فلز : اسید نیتریک معمولاً در پردازش فلزات برای اچ کردن، ترشی کردن و غیرفعال کردن استفاده می شود. این به حذف ناخالصی ها و لایه های اکسید از سطوح فلزی کمک می کند و ظاهر آنها را بهبود می بخشد و مقاومت در برابر خوردگی را بهبود می بخشد.
- تولید رنگ و رنگدانه: صنایع شیمیایی از اسید نیتریک در سنتز رنگ ها و رنگدانه ها استفاده می کنند. نیتراسیون ترکیبات معطر با استفاده از اسید نیتریک منجر به تشکیل رنگ‌های زنده و ماندگار می‌شود.
- تولید دارو: اسید نیتریک در تولید داروها از جمله آنتی بیوتیک ها، رنگ ها و مواد شیمیایی خاصی که در تحقیقات پزشکی استفاده می شوند، نقش دارد. در فرآیندهای مختلفی مانند فرمولاسیون، خالص سازی و سنتز استفاده می شود.
- CIP آب: اسید نیتریک معمولاً در تمیز کردن در محل (CIP) برای حذف رسوب و جلوگیری از بارش بیشتر مواد معدنی استفاده می شود. در هنگام تمیز کردن تجهیزات فاضلاب، در هنگام تصفیه آب و پس از شستشوی سوزاننده، می توان آن را به عنوان یک عامل جذب کننده موثر اضافه کرد.
ویژگی های مخزن اسید نیتریک
همانطور که در بالا اشاره کردیم، مهمترین پارامتر شرایط نگهداری اسید نیتریک، انتخاب مخزن ذخیره اسید نیتریک، مقاوم بودن آن در برابر اسید می باشد. از آنجایی که اسید نیتریک می‌تواند بافت فلزات را تخریب کند، مخزن‌های فلزی نمی‌توانند گزینه خوبی برای نگهداری این اسید باشند. اما محافظت از مخزن در برابر خوردگی تمام مشکلات مرتبط با خطرات اسیدی را حل نمی کند. زیرا اگر چنین مخزنی سوراخ شود باز هم ممکن است نشتی داشته باشد. برای جلوگیری از این اتفاق، مخزن حاوی اسید نیتریک باید به اندازه کافی ضخیم باشد. درزهای روی بدنه مخزن در طول زمان مستعد فرسایش هستند. بنابراین مخزن مورد نظر نباید دارای درز و ترک باشد. مشکل دیگری که می توان در ذخیره سازی اسید نیتریک متصور شد سرریز شدن آن به دلیل ظرفیت ناکافی مخزن است. یکی از ملاحظات مهم در انتخاب مخزن اسید نیتریک ظرفیت مناسب آن است و برای این منظور باید ظرفیت های مخزن متنوعی برای انتخاب وجود داشته باشد.
شرایط نگهداری اسید نیتریک در مخزن پلی اتیلن
اسید نیتریک بسیار خورنده است و در صورت تماس با پوست، چشم ها یا مجاری تنفسی می تواند باعث سوختگی شدید شود. نحوه نگهداری اسید نیتریک با بقیه مواد شیمیایی حساس تر است برای جلوگیری از حوادث و اطمینان از ذخیره سازی ایمن، بسیاری از صنایع به مخازن پلی اتیلن شبکه ای (XLPE) روی آورده اند. این مخازن یک راه حل مقرون به صرفه و بادوام برای ذخیره اسید نیتریک ارائه می کنند.
استفاده از مخازن XLPE برای ذخیره اسید نیتریک مزایای زیادی دارد که به چند مورد آن اشاره می کنیم:
- مقاومت شیمیایی: مخازن پلی اتیلن متقاطع مقاومت بسیار خوبی در برابر طیف وسیعی از مواد شیمیایی از جمله اسید نیتریک نشان می دهند. آنها به طور موثر از نشت و تخریب شیمیایی جلوگیری می کنند و ایمنی پرسنل و محیط زیست را تضمین می کنند.
- دوام: مخازن XLPE استحکام ضربه بالایی دارند و در برابر ترک خوردگی مقاوم هستند که خطر خرابی مخزن را از بین می برد. آنها راه حل های ذخیره سازی طولانی مدت را ارائه می دهند و نیاز به تعویض مکرر را کاهش می دهند.
- تثبیت UV: اسید نیتریک می تواند به اشعه ماوراء بنفش (UV) حساس باشد. مخازن XLPE دارای تثبیت کننده های قوی UV هستند تا از اسید ذخیره شده در برابر تخریب ناشی از قرار گرفتن در معرض نور خورشید محافظت کنند.
- مقاومت حرارتی: اسید نیتریک پتانسیل تولید گرما را دارد که در غلظت های بالا ذخیره شود. مخازن XLPE می توانند بدون به خطر انداختن یکپارچگی ساختاری در برابر دماهای بالا مقاومت کنند و از حفظ ایمن مواد شیمیایی اطمینان حاصل کنند.
